cze 022020
Jak nazwać problem prawny, czyli dlaczego zamiast "sąsiad za płotem jest uciążliwy głośna muzyka co dalej" lepiej wpisać "roszczenia związane z immisjami" i zamiast na forum anonimowych znawców, trafić na konkretny artykuł przygotowany przez konkretnego prawnika lub redakcje gazety prawniczej.
Język prawniczy jest dość hermetyczny, poszczególne sprawy mają swoje charakterystyczne nazwy, do których adwokaci uczący się tego języka od lat, przywykli, zapominając niekiedy, że dla wielu ludzi, nazwa np. skarga pauliańska jest dość tajemnicza i niewiele mówiąca. Osoby nie będące prawnikami często maja przy poszukiwaniu specjalisty od danego problemu, kłopot z opisaniem swojego dylematu w wyszukiwarce, mylą pojęcia, co jest przecież w obliczu olbrzymiej ilości aktów prawnych i procedur, zrozumiałe. Może to rodzić pewne komplikację przy wpisywaniu zapytania do wyszukiwarki, ale też stwarzać problemy w początkowym kontakcie z prawnikiem, np. klient posługuje się inną nazwą na opisanie problemu, a w rzeczywistości chodzi o inny problem, z którym może wiązać się np. krótszy termin na podjęcie odpowiednich kroków prawnych. Jako praktykujący adwokat, postanowiłem podjąć próbę stworzenia pewnego rodzaju mini przewodnika po pojęciach prawnych, tłumacząc je na zwykły język. Jestem przede wszystkim cywilistą (znawca prawa cywilnego), dlatego posłużę się przykładami z prawa cywilnego. W prostych słowach, tym razem bez orzecznictwa i przedstawiania sporów doktrynalnych (autorzy komentarzy mają różne zdania na temat stosowania tych samych przepisów) postaram się wyjaśnić co to jest ta skarga pauliańska, i czym jest zachowek i kilka innych pojęć, które mają swoje specyficzne nazwy i nie trzeba opisowo wpisywać problemu do wyszukiwarki.
Oczywiście poniższy „przewodnik” nie ma charakteru kompleksowego wyjaśnienia poniższych instytucji prawnych i jest zupełnym uproszczeniem, nie może stanowić źródła czerpania informacji o rozwiązywaniu konkretnych problemów prawnych. Ten tekst ma jedynie ułatwić nazwanie problemu prawnego, zalezienie odpowiedniego specjalisty, łatwiejsze porozumienie się między prawnikiem a Klientem. Ma ułatwić przede wszystkim nazwanie prawne problemu i ułatwienie poszukiwania dalszych już konkretnych informacji. Czyli w praktyce – macie Państwo dłużnika, z wyrokiem udaliście się do komornika, a komornik nic nie wyegzekwował ponieważ dłużnik darował swój samochód, jedyny składnik majątku siostrzeńcowi. Zamiast opisywać cały problem w wyszukiwarce, prościej jest wpisać – skarga pauliańska i już na temat tej skargi szukać konkretnych informacji. Zatem zapraszam do lektury pierwszej części mojego mini przewodnika po pojęciach prawnych.
Skarga Pauliańska.
Co to jest skarga pauliańska?
Pani Anna pożyczyła Panu Mariuszowi pieniądze. Nadszedł czas zapłaty, ale Pan Mariusz nie chce oddać pieniędzy, więc Pani Anna rozpoczyna starania odzyskania pieniędzy, np. składa pozew. Pan Mariusz nie ma pieniędzy, ale ma dom. Postanawia więc podarować dom swojemu synowi, mając świadomość, że przez to Pani Anna będzie miała problem z odzyskaniem pieniędzy. Pani Anna uzyskała wyrok, wybrała się do komornika, ale komornik nic nie uzyskał, bo Pan Mariusz nic nie ma. Pani Anna załamuje ręce. Jednak nie wszystko stracone, jest bowiem skarga pauliańska. Czyli pozew o uznanie za bezskuteczne wobec Pani Anny dokonanie darowizny przez Pana Mariusza. Jeżeli Sąd uzna rację Pani Anny, to może ona prowadzić egzekucję z domu, który Pan Mariusz podarował synowi.
Podstawa prawna – art. 527 kc - gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Następne artykuły wprowadzają domniemania ułatwiające dochodzenie prawa i regulują dalsze przesłanki skuteczności skargi.
Zatem zamiast wpisywać w wyszukiwarkę:
„dłużnik sprzedaje dom”, dłużnik sprzedaje majatek” w poszukiwaniu informacji co dalej, wpiszmy „skarga pauliańska”
Zachowek.
Co to jest zachowek?
Pan Edmund, wdowiec, ma córkę i syna. Spisuje testament, w którym do całego spadku powołuje córkę, a dla syna nic nie przeznacza, a następnie umiera. Syn, gdyby Pan Edmund nie sporządził testamentu, dziedziczyłby cześć spadku, ale Pan Edmund testament sporządził. Niemniej jednak syn nie został w testamencie wydziedziczony, zatem ma prawo do zachowku. Zachowek zatem ma zabezpieczyć najbliższą rodzine spadkodawcy, która została pominięta w testamencjie. Zachowek regulują przepisy kodeksu cywilnego – art. 991 i następne. Art. 991 kc brzmi:
§ 1. Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału (zachowek).
§ 2. Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.
Zatem pominięty w tym wypadku syn, ma roszczenie do spadkobiercy o zapłatę zachowku, a zamiast wpisywać w wyszukiwarkę zapytanie „zostałem pominięty w testamencie”, lepiej wpisać od razu „zachowek”.
Immisje.
Co to są immisje?
Sąsiad Pana Adama na swojej działce spala ciągle jakieś substancje, co powoduje przedostawanie się na działkę Pana Adama sadzy, dymów, nieznośnych odorów. Z jego posesji dobiegają ciągłe hałasy, tak utwardził swoją działkę i tak skonstruował odpływy, że działka Pana Adama jest stale zalewana. Działalność sąsiada powoduje, więc zakłócanie korzystania z działek sąsiednich – to właśnie immisje. Zgodnie z art. 144 kodeksu cywilnego właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych.
Skoro już znamy nazwę prawną negatywnej działalności sąsiada, to łatwiej nam będzie znaleźć rozwiązanie problemu, czyli poszukujmy informacji związanych z „roszczeniami związanymi z immisjami”, „roszczeniami negatoryjnymi związywanymi z immisjami”.
Zamiast zatem wpisywać:
„uciążliwy sąsiad za płotem, jak poradzić sobie z uciążliwym sąsiadem, hałaśliwy sąsiad, co robić” możemy wpisać „immisje”, „roszczenia związane z immisjami”. Niemniej jednak uciążliwe zachowania z sąsiednich nieruchomości mogą być podstawą do poszukiwania ochrony w przepisach kodeksu cywilnego o ochronie dóbr osobistych lub kodeksu wykroczeń.
Kontakt: Kancelaria Adwokacka w Katowicach, ul. Jagiellońska 24/2. Tel. 535 208 404.
Znajdz nas na FB Adwokat Katowice - Łukasz Witański
i polub proszę stronę, a pokaże to zainteresowanie artykułem, który postaram się kontynuować.
maj 302020
Ochrona dłużnika przed nieprawdziwym wpisem do BIG.
Czy zdarzyło się Państwu otrzymać wezwanie do zapłaty długu, który Waszym zdaniem nie istnieje, został spłacony, lub też nie wiecie czego dotyczy? Do wezwania dołączono ogromne logo biura informacji gospodarczej i informację, że brak zapłaty spowoduje przekazanie informacji do rejestrów długów tego biura, co spowoduje znaczne utrudnienie Waszego funkcjonowania na rynku konsumenckim lub prowadzenia działalności. Nieraz kwota jest dość niska, nie wydaje się warte zachodu szukanie odpowiednich przepisów i ustalanie legalności tych działań, więc płacimy.
Czy jednak takie działanie jest zawsze legalne i jakie są warunki przekazania tych informacji do BIG-u, a przede wszystkim co grozi (a grozi) wierzycielowi (wzywającemu do zapłaty) za naruszenie tych warunków?
Na początek chciałbym poczynić pewne zastrzeżenia. Po pierwsze nie zachęcam do nie spłacania długów, o których wiecie Państwo, że istnieją naprawdę i są wymagalne. Niniejszy artykuł dotyczy głównie tych długów, które są nieistniejące, spłacone, bezzasadne lub budzą znaczne wątpliwości co do zasadności i generalnie są sporne. Trzeba też jednak zaznaczyć, że przekazywanie informacji o zobowiązaniach dłużnika, które są uzasadnione i wymagalne, również musi spełnić określone wymagania.
Podstawa prawna przekazywania informacji gospodarczych do biura informacji gospodarczej.
Podstawą prawną przekazywania informacji do BIG jest ustawa o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych z dnia 9 kwietnia 2010 r., a zwłaszcza rozdział 3 ustawy obejmujący art. od 12 do 20. Ustawa zawiera dwie osobne podstawy do przekazywania tych informacji w stosunku do konsumentów (art. 14), jak i dłużniku niebędącym konsumentem, czyli najczęściej przedsiębiorcy (art. 15). Zawiera też przepisy wspólne dla tych grup. Zalecam zapoznanie się z tymi przepisami, gdyż zapisano w nich także wyjątki, od przedstawionych poniżej warunków. W szczególności pozostałe przypadki, poza omówionymi poniżej, zawiera art. 16 ustawy dot. zobowiązania stwierdzonego tytułem wykonawczym;
Przekazywanie informacji dotyczących konsumenta do BIG.
Warunki jakie musi spełnić wierzyciel aby przekazać do biura informacje gospodarcze o zobowiązaniu dłużnika będącego konsumentem, określa art. 14 ust 1. ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych, zgodnie z tym przepisem:
wierzyciel może przekazać do biura informacje gospodarcze o zobowiązaniu dłużnika będącego konsumentem wyłącznie wówczas, gdy są spełnione łącznie następujące warunki:
1)
zobowiązanie powstało w związku z określonym stosunkiem prawnym, w szczególności z tytułu umowy o kredyt konsumencki oraz umów, o których mowa w art. 1871 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2019 r. poz. 1460, z późn. zm.2));
2)
łączna kwota wymagalnych zobowiązań dłużnika będącego konsumentem wobec wierzyciela wynosi co najmniej 200 złotych oraz są one wymagalne od co najmniej 30 dni;
3)
upłynął co najmniej miesiąc od wysłania przez wierzyciela listem poleconym albo doręczenia dłużnikowi będącemu konsumentem do rąk własnych, na adres do doręczeń wskazany przez dłużnika będącego konsumentem, a jeżeli nie wskazał takiego adresu - na adres miejsca zamieszkania, wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura;
4)
nie upłynęło 6 lat od dnia wymagalności zobowiązania, a w przypadku roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczeń stwierdzonych ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd nie upłynęło 6 lat od dnia stwierdzenia roszczenia.
Zatem istotne jest, aby wszystkie te warunki zostały spełnione łącznie. Musi powstać z określonego stosunku prawnego, ustawodawca wskazuje, że w szczególności może to być umowa, o kredyt konsumencki i umowy wymienione w art. w art. 187 ze zn.1 Kpc (został już uchylony ale dotyczył głównie usług o dostawę mediów, pocztowych, telekomunikacyjnych itp.). Jednakże użycie sformułowania „w szczególności” wskazuje na otwarty charakter wyliczenia. Kwota wymagalnych zobowiązań musi wynosić co najmniej 200 zł. Ważne jest również wymaganie, aby wezwanie do zapłaty, zawierało ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura.
Wezwanie do zapłaty powinno zawierać też informację o sprzeciwie, co dokładnie opiszę poniżej.
Nie można też pominąć art. 12 ust 1 w/w ustawy, zgodnie z którym wierzyciel może przekazywać do biura informacje gospodarcze w celu ich ujawnienia, jeżeli zawarł z biurem umowę o udostępnianie informacji gospodarczych. Zatem nie każdy przedsiębiorca może przekazywać informację, tylko taki, który zawarł odpowiednią umowę z BIG.
Przekazywanie informacji dotyczących dłużnika niebędącego konsumentem do BIG (czyli głównie przedsiębiorców)
Przesłanki przekazania informacji o dłużniku niebędącym konsumentem, czyli najczęściej o dłużniku będącym przedsiębiorcą reguluje art. 15 ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. Zgodnie z art. 15 ust 1 tej ustawy:
1. Wierzyciel może przekazać do biura informacje gospodarcze o zobowiązaniu dłużnika niebędącego konsumentem wyłącznie wówczas, gdy są spełnione łącznie następujące warunki:
1) zobowiązanie powstało w związku z określonym stosunkiem prawnym, w szczególności z tytułu umowy związanej z wykonywaniem działalności gospodarczej;
2) łączna kwota wymagalnych zobowiązań dłużnika niebędącego konsumentem wobec wierzyciela wynosi co najmniej 500 złotych oraz są one wymagalne od co najmniej 30 dni;
3) upłynął co najmniej miesiąc od wysłania przez wierzyciela listem poleconym albo doręczenia dłużnikowi niebędącemu konsumentem do rąk własnych, na adres do doręczeń wskazany przez dłużnika niebędącego konsumentem, a jeżeli nie wskazał takiego adresu - na adres siedziby dłużnika lub miejsca wykonywania działalności gospodarczej, wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura.
1a. Jeżeli umowa między wierzycielem a dłużnikiem niebędącym konsumentem, z której wynika zobowiązanie dłużnika, przewiduje możliwość wysłania dłużnikowi wezwania do zapłaty w formie elektronicznej na wskazany w umowie adres poczty elektronicznej dłużnika, warunek, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, uważa się za spełniony, jeśli upłynął co najmniej miesiąc od wysłania wezwania do zapłaty zgodnie z postanowieniami umowy.
Sprzeciw wobec zamiaru przekazania danych do biura (sprzeciw do BIG, sprzeciw do BIK)
Dłużnik jednak obecnie został wyposażony w środki obrony przeciwko niezasadnym groźbom wpisania do BIG. Chodzi sprzeciw, który można wnieść zarówno wobec wierzyciela, jak i samego biura. Co do wierzyciela (czyli wzywającego Nas do zapłaty), art. 15a ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych wprowadza możliwość zgłoszenia przez dłużnika sprzeciwu, zarówno wtedy, gdy dłużnik jest konsumentem, jak i przedsiębiorcą.
Zgodnie z tym przepisem dłużnik, który otrzymał wezwanie do zapłaty, może zgłosić wierzycielowi sprzeciw wobec zamiaru przekazania danych do biura. Co jest istotne art. 15a ust 2 nakazuje, by wezwanie do zapłaty zawierało informację o możliwości zgłoszenia przez dłużnika sprzeciwu. Natomiast ust. 3 tego art. wymaga aby, wierzyciel, który nie uwzględnia sprzeciwu dłużnika kwestionującego istnienie zobowiązania w całości lub w części lub uznającego wierzytelność za przedawnioną w całości lub w części i przekazuje informację gospodarczą do biura, zawarł te dane w informacji gospodarczej przekazywanej do biura. Przepis jak widać niestety nie wprowadza procedury rozpatrywania sprzeciwu przez wierzyciela, ani też nie wprowadza konkretnych wymogów sprzeciwu. Zobowiązuje jednak wierzyciela, jeżeli ten mimo sprzeciwu, zdecyduje się na przekazanie informacji do biura, a dłużnik kwestionuje istnienie zobowiązania lub wskazuje, że zadłużenie jest przedawnione, to musi również i te informacje przekazać do biura. Jest to pewna wskazówka, co może być przedmiotem sprzeciwu – przedawnienie i kwestionowanie zadłużenia, ale nie są to jedyne podstawy sprzeciwu, te jednak podstawy zostaną przekazane do BIG.
Ponadto ustawa przewiduje także możliwość wniesienia sprzeciwu wprost do biura. Zgodnie z art. 21a w/w ustawy dłużnik może wnieść do biura sprzeciw dotyczący nieaktualności, nieprawdziwości, niekompletności lub przekazania lub przechowywania niezgodnie z ustawą informacji gospodarczych mających status informacji aktualnych. Dłużnik powinien udokumentować okoliczności uzasadniające sprzeciw. Przepis ten wprowadza także częściową procedurę postępowania w razie sprzeciwu, przewidując m.in. wstrzymanie ujawniania informacji gospodarczych objętych sprzeciwem na okres do 30 dni, w przypadku uzasadnionego przypuszczenia, że dotyczą one zobowiązania, które nie istnieje lub wygasło. Przepis jest dość obszerny, dlatego zachęcam do jego przeczytania, zwracając jednocześnie uwagę na ust 9 tego przepisu, zgodnie z którym szczegółowy tryb wnoszenia i rozpatrywania sprzeciwu oraz postępowania biura w przypadku otrzymania sprzeciwu określa regulamin. Co oznacza również konieczność weryfikacji regulaminu konkretnego biura.
Odpowiedzialność za przekazanie przez wierzyciela informacji gospodarczej do biura z naruszeniem przepisów i kary za przekazywanie nieprawdziwych informacji.
Opisana wyżej procedura, łącznie z wymaganiami wezwania do zapłaty, może wydawać się nie do końca zapewniająca ochronę „dłużnika” przed wpisaniem niezasadnych wierzytelności. Jednakże ustawa wprowadza odpowiednie przepisy mające zapewnić prawidłową realizację obowiązków nią wprowadzonych. Są to przepisy adresowane zarówno do biura, jak i wierzyciela. W niniejszym artykule powołam te przepisy, które dotyczą nierzetelnych wierzycieli.
Zgodnie z art. 44a ust 1. Ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych:
W przypadku przekazania przez wierzyciela informacji gospodarczej do biura z naruszeniem przepisów ustawy albo niezażądania przez wierzyciela aktualizacji albo usunięcia informacji gospodarczej mimo zaistnienia obowiązku jej aktualizacji albo usunięcia ponosi on odpowiedzialność wobec dłużnika niebędącego konsumentem na zasadach określonych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny lub ustawie z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. z 2019 r. poz. 1010 i 1649).
Może więc ponosić wierzyciel odpowiedzialność cywilną, np. odszkodowawczą, ale tez wydaje się możliwe poszukiwanie ochrony w przepisach o dobrach osobistych osób prawnych, firmy. Warto też powołać w tym miejscu art. 17 f ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji:
1. Czynem nieuczciwej konkurencji jest przekazanie przez wierzyciela informacji gospodarczej do biura informacji gospodarczej z naruszeniem ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz.U. z 2019 r. poz. 681 i 730) albo niezażądanie przez wierzyciela aktualizacji albo usunięcia informacji gospodarczej mimo zaistnienia obowiązku jej aktualizacji albo usunięcia zgodnie z tą ustawą.
2. Czynem nieuczciwej konkurencji jest nieusunięcie albo niedokonanie przez biuro informacji gospodarczej aktualizacji informacji gospodarczej w przypadkach, gdy ustawa, o której mowa w ust. 1, nakłada na biuro obowiązek usunięcia albo aktualizacji tej informacji.
W stosunku do konsumentów zakres odpowiedzialności wierzyciela określa art. 44b ust 1. w/w ustawy, zgodnie z którym:
W przypadku przekazania przez wierzyciela informacji gospodarczej do biura z naruszeniem przepisów ustawy albo niezażądania przez wierzyciela aktualizacji albo usunięcia informacji gospodarczej mimo zaistnienia obowiązku jej aktualizacji albo usunięcia ponosi on odpowiedzialność wobec dłużnika będącego konsumentem na zasadach określonych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny.
W tym przypadku również może wchodzić odpowiedzialność odszkodowawcza i przepisy o ochronie dóbr osobistych.
Ponadto ustawa przewiduje odpowiedzialność karną, a to m.in. art. 48 ust 1 w/w ustawy zgodnie, z którym kto przekazuje do biura nieprawdziwą informację gospodarczą, podlega grzywnie do 30 000 złotych.
Wobec tego ustawa przyznaje „dłużnikom” środki ochrony przed przekazywaniem nieprawdziwych informacji, zatem jeżeli wierzyciel w wezwaniu do zapłaty nieistniejącej wierzytelności , informuje nas o zamiarze przekazania informacji do BIG, w odpowiedzi na to wezwanie możemy go o jego obowiązkach i karach za ich naruszenie pouczyć.
Kontakt: Kancelaria Adwokacka w Katowicach, ul. Jagiellońska 24/2. Tel. 535 208 404.
Znajdź nas na FB Adwokat Katowice - Łukasz Witański i jeżeli artykuł Ci się spodobał polub moją stronę. Pokaże to zainteresowanie tematem, a postaram się go kontynuować przedstawiając sposoby usuwania wpisów z BIG.
