PCC Podatek od czynności cywilnoprawnych od kryptowalut (bitcoin)
sie 252018
W związku ze spadkami kursu bitcoina wielu inwestorów może podjąć decyzję o zakupie tej kryptowaluty. Zanim jednak inwestor zacznie zakupy, powinien zapoznać się ze stanem prawnopodatkowym obowiązującym w Polsce. Rozsądniej jest najpierw dowiedzieć się jakie są skutki podatkowe naszych działań, niż zacząć inwestycje, a dopiero potem zostać zaskoczonym konsekwencjami. Poniżej poddałem analizie prawnej kwestie związane z obowiązkiem zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych od sprzedaży lub zamiany kryptowalut, zwłaszcza w obliczu rozporządzenia MF w sprawie zaniechania poboru podatku od czynności cywilnoprawnych od umowy sprzedaży lub zamiany waluty wirtualnej.
Skutki podatkowe obrotu kryptowalutami PCC – stanowisko Ministerstwa Finansów.
W dniu 4 kwietnia 2018 r. na swojej stronie internetowej Ministerstwo Finansów zamieściło publikację o tytule „Skutki podatkowe obrotu kryptowalutami w PIT, VAT i PCC”. W krótkim komunikacie, zamieszczonym w dziale „Aktualności” znalazł się następujący zapis:
„Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC)
Umowa sprzedaży oraz zamiany kryptowaluty, stanowiącej prawo majątkowe, podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC) [16]. W przypadku umowy sprzedaży obowiązek zapłacenia tego podatku – w wysokości 1% wartości rynkowej nabywanego prawa majątkowego zbywanej kryptowaluty – dotyczy kupującego. Przy umowie zamiany obowiązek zapłaty podatku – w wysokości 1% wartości rynkowej prawa majątkowego, od którego przypada wyższy podatek – dotyczy solidarnie stron czynności.
Wyłączona z opodatkowania PCC [17] jest umowa sprzedaży lub zamiany kryptowalut objęta podatkiem VAT – w zakresie, w jakim podlega opodatkowaniu VAT lub jeżeli przynajmniej jedna ze stron czynności jest zwolniona z VAT z tytułu dokonania tej czynności.”
Stanowisko wyrażone w interpretacjach indywidualnych.
Skutkiem w/w publikacji MF był oczywiście wzrost obaw wśród inwestorów, jednakże w interpretacjach indywidualnych Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej pojawiały się już wskazania, że jeżeli zakup praw majątkowych – kryptowalut, będzie opodatkowany podatkiem od towarów i usług (będą z tego podatku zwolnione) to znajdzie zastosowanie wyłączenie zawarte w art. 2 pkt 4 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W takim przypadku zakup kryptowaluty Bitcoin przez spółkę cywilną, której Wnioskodawca będzie wspólnikiem, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, albo też w innej interpretacji, że kupno bitcoinów będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na zasadach ogólnych zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, jako nabycie praw majątkowych.
Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku od czynności cywilnoprawnych od umowy sprzedaży lub zamiany waluty wirtualnej.
Szeroki oddźwięk jaki wywołała ta informacja i ryzyko, że w niektórych wypadkach wysokość PPC przewyższy znacząco inwestowane środki, skłoniły MF do powołania grupy eksperckiej mającej przeprowadzić dogłębną analizę tej materii, a do tego czasu Minister Finansów wydał rozporządzenie o czasowym zaniechaniu poboru w/w podatku. Przywołam pełne brzmienie tego rozporządzenia, gdyż pojawiły się głosy, że handel kryptowalutami został zwolniony z PCC, a nie jest to do końca prawdziwe stwierdzenie.
Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku od czynności cywilnoprawnych od umowy sprzedaży lub zamiany waluty wirtualnej
z dnia 11 lipca 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 1346)
Na podstawie art. 22 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2018 r. poz. 800, z późn. zm.) zarządza się, co następuje:
§ 1 Zarządza się zaniechanie poboru podatku od czynności cywilnoprawnych od podatników nabywających w drodze umowy sprzedaży lub zamiany walutę wirtualną, o której mowa w art. 2 ust. 2 pkt 26 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz.U. poz. 723 i 1075).
§ 2 Zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w § 1, ma zastosowanie do umowy sprzedaży lub zamiany waluty wirtualnej dokonanych od dnia wejścia w życie rozporządzenia do dnia 30 czerwca 2019 r.
§ 3 Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 13 lipca 2018 r.
Zaniechanie poboru PCC bez mocy wstecznej.
Z powyższego aktu prawnego wynika jednoznacznie, że Minister zarządził zaniechanie poboru PCC, a zaniechanie ma ściśle określone ramy czasowe tj. dotyczy umów dokonanych od 13 lipca 2018 r. do 30 czerwca 2019 r. Nie jest to więc całkowite odstąpienie od opodatkowania PCC obrotu bitcoinami, ale czasowe, bez mocy wstecznej zaniechanie poboru. Dodatkowo skoro zaniechuje się poboru tzn., że podatek jest należny.
Do 30 czerwca 2019 r. zapewne planowane jest systemowe i pełne uregulowanie tej materii na drodze ustawowej, jednakże obecnie zaniechanie poboru PPC dotyczy tylko umów dokonanych od 13 lipca 2018 r. Transakcje dokonane przed tą datą nie są chronione. Oczywiście w razie negatywnej decyzji organów podatkowych podatnicy będą mogli szukać pomocy przed sądami administracyjnymi, jednakże do chwili obecnej nie znalazłem żadnego opublikowanego orzeczenia sądu administracyjnego, który zajmowałby się tą kwestią, natomiast są wyroki, zgodnie z którymi przychody z tytułu zbycia jednostek bitcoin są przychodami z praw majątkowych. Zdaje się, że właśnie te wyroki stały u podstaw stanowiska ministerstwa - co wynika z uzasadnienia wykazu prac legislacyjnych MF od 17 marca 2016 r. – pozycja w wykazie 708. Podane przez MF przyczyny wydania rozporządzenia cytuje poniżej:
"Waluty wirtualne i obrót nimi stanowią nowe zjawisko w sferze gospodarczej. W orzecznictwie sądowoadministracyjnym waluty wirtualne zostały zakwalifikowane jako prawa majątkowe (np. wyrok NSA sygn. II FSK 488/16 z dnia 6 marca 2018 r.).
W konsekwencji przyjęcia takej wykładni, w przypadku gdy obrót walutą wirtualną dokonywany jest na podstawie umowy sprzedaży lub zamiany, staje się przedmiotem podatku od czynności cywilnoprawnych. Uwzględniając specyfikę handlu walutami wirtualnymi, który sprowadza się do obracania tymi prawami majątkowymi przez ich zakup, sprzedaż i wymianę, a zatem wielokrotnego zawierania umów sprzedaży i zamiany, po stronie podmiotu dokonującego obrotu walutą wirtualną powstać może obowiązek zapłaty podatku w wysokości niejednokrotnie przewyższającej zainwestowane środki. Czasowe zaniechanie poboru podatku pozwoli na dokonanie pogłębionej analizy i przygotowanie rozwiązań systemowych normujących tę przestrzeń gospodarczą, w tym w kontekście podatkowym."
Ministerstwo zatem dostrzega problem i zdaje się rozpoczęło prace nad systemowym jego rozwiązaniem, zwłaszcza dotyczy to obowiązku zapłaty podatku większego niż zainwestowane środki.
Do czasu wydania jednak odpowiedniej ustawy sytuacja osób dokonujących transakcji przed 13 lipca 2018 r. nie wydaje się korzystna, gdyż zaniechanie poboru ich nie dotyczy, a przynajmniej do czasu konkretnych decyzji lub wyroków sądowych jest niepewna.