Adwokat Łukasz Witański

blog prawniczy

Powództwo przeciwegzekucyjne – czy komornik może zająć rzeczy nie należące do dłużnika?

wrz 062018

Powództwo przeciwegzekucyjne.

Powództwa przeciwegzekucyjne to środki ochrony, które przysługują dłużnikowi, lub też osobie trzeciej, która nie jest dłużnikiem, przeciwko egzekucji, która jest już prowadzona, lub może zostać dopiero wszczęta (dotyczy powództwa opozycyjnego). Są to środki ochrony merytorycznej służące do zwalczania dopuszczalności egzekucji w oparciu o zarzuty głównie materialnoprawne, natomiast nie służą do formalnej kontroli przebiegu egzekucji. Powództwa tego rodzaju zostały uregulowane w dziale VI kodeksu postepowania cywilnego (dalej zwany „KPC”), w art. 840 kpc do art. 843 kpc. Występują dwa rodzaje powództw przeciwegzekucyjnych – powództwo opozycyjne przysługujące dłużnikowi i powództwo ekscydencyjne przysługujące osobom trzecim.

Powództwo opozycyjne, pozew o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego.

Jest to środek ochrony przysługujący dłużnikowi uregulowany w art. 840 kpc. Z powództwem można wystąpić jeżeli dłużnik:
1. przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście;
2. po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może oprzeć powództwo także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także na zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zgłoszenie tego zarzutu w sprawie było z mocy ustawy niedopuszczalne;
3. małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie art. 787, wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się, przy czym małżonkowi temu przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa, lecz także zarzuty, których jego małżonek wcześniej nie mógł podnieść.

W praktyce mogą wystąpić następujące przypadki uzasadniające złożenie powództwa opozycyjnego:
- spełnienie świadczenia przez dłużnika – może wydawać się oczywistym, że dobrowolne spełnienia świadczenia przez dłużnika uniemożliwia prowadzenie przeciwko niemu egzekucji, jednakże jest zupełnie inaczej. Mimo, że dłużnik dobrowolnie spłacił dług, wierzyciel w dalszym ciągu może na podstawie tytułu wykonawczego (tytuł egzekucyjny -np. wyrok, zaopatrzony w klauzulę wykonalności). W takiej właśnie sytuacji należy złożyć w/w pozew. Dłużnik może też żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w części, bowiem spłacił część zobowiązania, a wierzyciel wszczął egzekucje co do całego długu, bez uwzględnienia części spłaconej,
- Przedawnienie roszczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem sądu (wg aktualnie obowiązującego art. 125 §1 kodeksu cywilnego roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd przedawnia się z upływem sześciu lat. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenie okresowe należne w przyszłości przedawnia się z upływem trzech lat),
- Roszczenia stwierdzone innymi tytułami egzekucyjnymi niż orzeczenia sądu i organów wymienionych w art. 125 kodeksu cywilnego ulegają przedawnieniu w terminach przewidzianych dla poszczególnych roszczeń, po upływie tych terminów możliwe jest powództwo przeciwegzekucyjne,
- zmiana wierzyciela, tzn, wierzyciel wymieniony w wyroku zbył wierzytelność, a mimo to wszczął egzekucje,

Osobny problem dotyczący powództw o pozbawienie wykonalności bankowych tytułów egzekucyjnych, zwłaszcza w kontekście „frankowiczów” przedstawię w osobnym artykule. Artykuł o powództwach przeciwegzekucyjnych i kredytach frankowych.

Powództwo ekscydencyjne, Powództwo o zwolnienie od egzekucji.

Powództwo o zwolnienie od egzekucji uregulowane zostało w art. 841 kpc. Ochrona przewidziana w tym przepisie przysługuje tylko osobie trzeciej, więc nie dłużnikowi, a zmierza ona do wyłączenia spod egzekucji składników majątku zajętych przez komornika, które nie należą do dłużnika, a do których osoba trzecia ma prawa. W toku egzekucji komornik może bowiem zając rzeczy nie stanowiące np. własności dłużnika, ale u dłużnika się znajdujące. Może także zająć składniki majątku nie dłużnika, a osoby, która nosi takie samo imię i nazwisko jak dłużnik, najczęściej będzie to zajęcie rachunku bankowego. Tytułem przykładu można wskazać też zajęcie rzeczy stanowiącej własność osoby trzeciej, którą dysponował dłużnik na zasadzie użyczenia, lub też dłużnik jest przedsiębiorcą, który wykonuje zlecenie na rzecz osoby trzeciej i osoba trzecia udostępniła mu swoje narzędzia, zawarto umowę najmu rzeczy ruchomych i dłużnik posiada w siedzibie swojej działalności rzeczy należące do innych osób. Oczywiście prawa do rzeczy należy udowodnić, najczęściej przedstawiając umowy kupna, imienne rachunki lub faktury.

Powództwo przeciwegzekucyjne termin.

Zgodnie z art. 841 § 3 kpc powództwo o zwolnienie spod egzekucji można wnieść w terminie miesiąca od dnia dowiedzenia się o naruszeniu prawa, chyba że inny termin jest przewidziany w przepisach odrębnych. Uchybienie terminowi z art. 841 § 3 KPC skutkować będzie oddaleniem powództwa, bez dokonywania przez sąd oceny jego merytorycznej zasadności. Dlatego mimo tego, że jesteśmy właścicielami rzeczy nie zostanie zwolniona spod egzekucji. Termin biegnie od dnia kiedy dowiedzieliśmy się faktycznie o zajęciu rzeczy, a komornik nie musi nas o terminie informować, zwłaszcza, że dłużnik nie zawsze wyjawi mu, że nie jest właścicielem. Dlatego też warto zebrać dowody także i na okoliczność daty podjęcia informacji o zajęciu naszych rzeczy.

Wstrzymanie egzekucji komorniczej. Zabezpieczenie powództwa przeciwegzekucyjnego.

 

Wytoczenie powództwa przeciwegzekucyjnego nie powoduje automatycznego wstrzymania egzekucji. Oczywiście w takim wypadku przedłużający się proces, może skutkować tym, że nasze rzeczy zostaną przez komornika zlicytowane i mimo korzystnego wyroku, ochrona prawna nie zostanie zrealizowana. Istnieje jednakże możliwość uniknięcia powyższego skutku. Zgodnie z art. 730 § 1 kpc w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia. Zabezpieczenie może polegać m.in. na zawieszeniu postępowania egzekucyjnego do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia przez Sąd naszego roszczenia. Warunkiem wydania przez Sąd postanowienia o zabezpieczeniu naszych roszczeń, np. w drodze zawieszenia postępowania egzekucyjnego, jest jednak uprawdopodobnienie roszczenia i uprawdopodobnienie interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia, czyli uprawdopodobnieniu, że brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Inne ewentualne sposoby zabezpieczenia niż zawieszenie postępowania egzekucyjnego, np. poprzez orzeczenia zakazu wszczęcia egzekucji pozostają w praktyce dyskusyjne.


Kancelaria adwokata z Katowic, Łukasza Witańskiego, specjalizuje się w prowadzeniu powództw przeciwegzekucyjnych, w tym przygotowaniu wniosków o zabezpieczenie powództw przeciwegzekucyjnych, autor publikacji był wieloletnim asystentem sędziego w wydziale cywilnym sądu okręgowego, w którym znaczny odsetek spraw stanowiły w/w kategorie spraw. Więcej informacji na https://adwokatwitanski.pl/ w dziale specjalizacje.

Atom

Napędza Nibbleblog